– Testament kojarzy się zwykle z odejściem ostatecznym i w nieznane. A my, społecznie, śmierci obawiamy się. Podświadomie wiążemy ją z chorobą, nagłością, nieprzewidywalnością, z lękiem o bliskich i jak nas zapamiętają. Spisanie testamentu staje się znakiem zamknięcia. A przecież jego symbolika jest zupełnie inna i wzbudza pozytywne emocje – mówi psycholożka, Dominika Słomińska.
– Czym zatem jest testament? Zbiorem życzeń, wskazówek?
D.S.: Na pewno. Wszystkie nasze prośby np. co do miejsca, rodzaju, ceremonii pochówku, ale też np. włożenia do trumny przedmiotów osobistych itp. będą niezwykle pomocne pogrążonym w żałobie, zdezorientowanym bliskim. Testament jest więc przewodnikiem pożegnania. Ale również może być przekazem, które zostawimy naszym bliskim upewniając ich o naszej miłości i trosce. Testament to również dar: materialny i dar serca. Bo to w testamencie dokonujemy podziału dóbr, obdarowujemy osoby dla nas ważne. Ale też wolą testamentową możemy kontynuować to dobro, które czyniliśmy za życia. Mówię tutaj o zapisach testamentowych na działania społeczne, które popieramy i wspieramy.
– Testament staje się więc wielowymiarowym symbolem naszej nieśmiertelności.
D.S.: Tak i to także w wymiarze wspomnień, które po sobie pozostawimy. Bo to od nas zależy m.in. to, czy na pożegnalnym spotkaniu, ludzie, którzy nas znali będą się rozczulać i opowiadać tysiące pięknych historii o nas, czy… dziękować w duchu, że już nas nie ma. Dlatego i o śmierci i o testamencie warto z bliskimi rozmawiać. I to już z dziećmi, np. podczas wizyty na cmentarzu, wspólnego oglądania nagrobków, czytania inskrypcji, opowiadania rodzinnych historii. W ten sposób dajemy dziecku przekaz, że narodziny i śmierć to naturalna droga człowieka. Taka rozmowa jest dla nich sygnałem, że dla nas, dorosłych, testament jest takim samym dokumentem jak każdy inny.
– A jak podjąć temat testamentu z osobami dojrzałymi?
D.S.: To są sytuacje bardzo indywidualne. Osobom młodym, w sile wieku, będącym w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, rozmowa o testamencie i jego spisanie może przyjść łatwiej. One jeszcze nie myślą o sprawach ostatecznych. One traktują testament „technicznie” – jako prawną dyspozycję na wypadek śmierci. Takie osoby kierują się argumentami o zabezpieczeniu przyszłości rodziny, małoletnich dzieci, uregulowaniu spraw majątkowych itp. To właśnie od nich usłyszymy prosty komunikat: spisałem testament, jest złożony w kancelarii notarialnej, odpis znajdziesz tu i tu, a mówię ci to wszystko, bo nie chcę, abyś poruszał się po omacku, tylko miał pewność, że wszystko jest uporządkowane.
– Trudniej rozmawia się o testamencie z osobami chorymi i starszymi?
D.S.: Tak, ponieważ one taką rozmową sygnalizują, że oswajają się ze zmierzchem życia. To są na pewno rozmowy trudne także dla tych, którzy nie chcą pogodzić się z ich odejściem. Ważne jest jednak, aby takich rozmów nie unikać, bo one dają poczucie bezpieczeństwa – obu stronom. Zwłaszcza, gdy inicjuje je osoba, która chce spisać testament. Ważna jest też naturalność wypowiedzi np.: Posłuchajcie mnie uważnie. Umówiłam się z notariuszem, bo chcę spisać testament. Nie wiem jak długo będę żyć – wierzę, że jak najdłużej. Ale chcę powiedzieć Wam co w tym dokumencie będzie. Chcę, aby wszyscy byli zadowoleni z jego zapisów, bo chcę po sobie zostawić dobro i radość. Testament jest dla mnie ważny, jest przedłużeniem mojego życia i chcę, abyście go uszanowali. Istotne są więc w tej rozmowie jasne przekazy, dlaczego chcemy spisać testament.
– A czy Pani spisała już testament?
D.S.: Tak. Już jakiś czas temu. I uwzględniłam w nim nie tylko swoich bliskich, ale również dar dla m.in. dzieci mojego zmarłego przyjaciela oraz dla fundacji, którą wspieram obecnie. A kiedy spisałam testament, to poczułam niesamowitą… ulgę. Doświadczyłam więc uczucia, o którym wspominało mi wiele osób, które także testament spisały.
Tekst powstał w ramach akcji: Międzynarodowy Tydzień Pisania Testamentów 2025, realizowanej od 8 do 13 września br. w ramach ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej NAPISZ TESTAMENT. Celem akcji jest przekonanie Polaków do spisywania testamentów na każdym etapie dorosłego życia jako dokumentów porządkujących rodzinne sprawy majątkowe.
Aby przygotować się do sporządzenia testamentu przed wizytą u notariusza pobierz bezpłatny
INFORMATOR TESTAMENTOWY