Wprowadzenie nowej formy testamentu ustnego – testamentu audiowizualnego przewiduje projekt nowego art. 952 § 11 Kodeksu cywilnego. Według rządu to rozwiązanie dla osób w sytuacji zagrożenia życia.
Testament to dokument, który sporządzamy pisemnie – albo samodzielnie, albo u notariusza. (Jak to zrobić, dowiesz się z naszego bezpłatnego INFORMATORA TESTAMENTOWEGO). Polskie prawo przewiduje jednak również możliwość przygotowania testamentu w formie ustnej. To dokument szczególny, czyli musi być sporządzony pod wyjątkowymi warunkami.
Ustne oświadczenie woli musi nastąpić w sytuacji, gdy spadkodawca obawia się nagłej śmierci, znajduje się w sytuacji zagrażającej życiu (np. podczas pożaru) lub katastrofy np. lotniczej. Drugim warunkiem ważności testamentu ustnego jest brak możliwości spisania dokumentu lub jest to bardzo trudne, a trzecim – sporządzenie go w obecności co najmniej 3 świadków. Testament ustny ma taką samą moc prawną jak pisemny.
Ostatnia propozycja rządu przewiduje także wprowadzenie do Kodeksu cywilnego rozwiązania pod postacią testamentu ustnego audiowizualnego, sporządzanego bez świadków.
Jakie warunki musi spełnić nagranie testamentowe, aby było ważne?
nagrane za pomocą urządzenia, które nie tylko rejestruje obraz i dźwięk na trwałym nośniku informacji, ale także umożliwia odtworzenie nagrania;
sporządzony przez spadkodawcę lub osobę trzecią;
na nagraniu spadkodawca musi podać datę oraz miejsce ustnego oświadczenia woli;
testament audiowizualny musi być dostarczony do sądu przez osobę, która ma dostęp do nośnika, w terminie 1 miesiąca od daty jego sporządzenia lub 3 miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy, aby sąd mógł następnie sporządzić protokół z odtworzenia testamentu, bazując na dotychczasowych przepisach.
Ministerstwo Sprawiedliwości zalicza testament audiowizualny do formy szczególnej. Jednocześnie przyznaje, że sporządzenie go wiąże się z pewnym ryzykiem np. sfałszowania nagrania przez sztuczną inteligencję. Dlatego resort ma pomysł, aby po dostarczeniu nagrania testamentowego sąd sprawdzał stan świadomości i swobodę wypowiedzi testatora w chwili sporządzenia nagrania.
Nowy projekt Ministerstwa Sprawiedliwości ma być przyjęty w ostatnim kwartale tego roku.